Từ mong muốn hiện thực hóa những điều viễn tưởng

"Ngày nhỏ, tôi từng ngồi hàng giờ trước tivi chỉ để xem lại cảnh phim có cuộc gọi xuyên hành tinh, hay thiết bị thần kỳ của Doraemon có thể mở ra cánh cửa vào thế giới ảo", Minh nhớ lại. Những hình ảnh viễn tưởng nuôi dưỡng trí tưởng tượng của anh, đồng thời trở thành động lực cho lựa chọn nghề nghiệp của chàng trai quê Nghệ An.

Lớn lên, khi tiếp cận với kiến thức Vật lý, anh bắt đầu nhận ra những điều từng xem là ảo tưởng thực chất lại có cơ sở khoa học. "Điều khiến tôi thực sự say mê không chỉ công nghệ có thể làm được gì, mà là nó làm thay đổi cách con người kết nối với nhau ra sao", anh nói.

Sự đam mê được hiện thực hóa bằng thành tích học tập nổi bật. Năm 2017, Minh là một trong bốn học sinh Việt Nam giành huy chương vàng Olympic Vật lý quốc tế tổ chức tại Indonesia, giúp anh giành học bổng du học tại Viện Công nghệ Tokyo.

Tại đây, Minh chọn chuyên ngành Khoa học Kỹ thuật Liên ngành, hướng đi anh đánh giá phù hợp với quan điểm "những vấn đề lớn của tương lai không thể giải quyết chỉ với một góc nhìn chuyên môn". Anh bắt đầu nghiên cứu các hệ thống giả lập mạng không dây (Cyber-physical Wireless Emulator), lĩnh vực mô phỏng mạng viễn thông trong điều kiện thực tế, tiền đề cho những thế hệ kết nối như 6G.

Khi ấy, 6G vẫn còn là khái niệm mơ hồ, nhưng sự mơ hồ đó lại hấp dẫn anh. "Những mảnh đất mới, chưa nhiều người bước tới là môi trường để tạo nên điều khác biệt," Minh chia sẻ. Anh bắt đầu tham gia các dự án mô phỏng mạng không dây tại Viện Công nghệ Tokyo và thực tập tại Ericsson, nơi anh tiếp xúc với những nghiên cứu nền tảng cho công nghệ di động thế hệ tiếp theo.

Minh sau đó tham gia một số dự án về AI và mạng viễn thông tại Sony, quỹ Đầu tư Công nghệ Tiên tiến Đại học Tokyo, trước khi trở lại Ericsson. Anh chọn nơi này vì môi trường nghiên cứu rõ ràng, tinh thần đổi mới mạnh mẽ và lịch sử dày dặn trong việc dẫn dắt các thế hệ mạng di động trước đó. "Tôi tin nếu muốn góp phần vào tương lai của kết nối toàn cầu, đây là nơi phù hợp để bắt đầu", anh nói.

Tiến sĩ Szabolcs Malomsoky, Trưởng nhóm nghiên cứu cấp cao tại Ericsson, đánh giá chàng kỹ sư Việt Nam đã chứng tỏ được trí tuệ cùng khả năng làm việc nhóm xuất sắc, hoàn thành tốt nhiệm vụ trong thời gian ngắn. "Mô hình AI cải tiến do Minh xây dựng không chỉ có tiềm năng được công bố mà còn đem lại nhiều giá trị thực tiễn cho các nhóm R&D khác trong công ty", ông Malomsoky nói.

Đến mong muốn Việt Nam làm chủ công nghệ 6G

6G là thế hệ mạng di động tiếp theo sau 5G, hứa hẹn tốc độ truyền dữ liệu nhanh gấp nhiều lần, độ trễ gần như bằng không và khả năng kết nối đồng thời hàng triệu thiết bị, từ đó mở ra tiềm năng mới cho trí tuệ nhân tạo, thực tế ảo và các hệ thống tự động.

Theo Minh, trong khi nhiều công nghệ mới nổi còn mơ hồ về tương lai, nghiên cứu 6G có tính bền vững và giá trị lâu dài. "Đây sẽ là nền tảng cho một thế giới nơi mọi người, mọi vật và mọi thiết bị đều được kết nối tức thời", anh nói.

Khác với thế hệ mạng di động cũ, điểm đặc biệt của 6G là sự kết hợp giải pháp từ nhiều ngành khác nhau. Đó không còn chỉ là bài toán của mạng truyền dẫn, mà là sự kết hợp chặt chẽ giữa kỹ thuật viễn thông, khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo. "Kiến thức về mạng giúp người nghiên cứu hình dung toàn cảnh hệ thống, còn AI và khoa học dữ liệu giúp hiểu cách xử lý tín hiệu để đạt độ chính xác tối ưu nhất có thể", anh giải thích.

Trong bối cảnh các công nghệ đang liên tục phát triển, đặc biệt là AI, Minh cũng đánh giá việc phát triển 6G không đơn giản, đặc biệt khi có sự cạnh tranh toàn cầu. Với một mạng viễn thông, khi bước ra thị trường sẽ cần đáp ứng tiêu chuẩn chung trên toàn cầu, vì vậy mọi công nghệ phải được hàng trăm tổ chức từ các nhà sản xuất điện thoại, thiết bị mạng đến nhà mạng đồng thuận. "Chứng minh công nghệ tôi và nhóm đang phát triển là tối ưu cho tất cả không hề dễ", anh nói.

Việt Nam đặt mục tiêu thương mại hóa 6G vào năm 2030. Theo Minh, đây là mục tiêu lạc quan và khả thi, nhưng cần làm chủ công nghệ. "Nhập khẩu công nghệ để triển khai 6G sẽ không khó. Nhưng điều cần là làm chủ công nghệ, để có thể tự thiết kế, sản xuất và tiêu chuẩn hóa thiết bị. Đó mới là cách để không bị bỏ lại phía sau", anh nói.

Anh đánh giá những nỗ lực bước đầu của Việt Nam, như Viettel phát triển chip 5G nội địa hay chính sách hỗ trợ nghiên cứu khoa học công nghệ qua Nghị quyết 57 là điều kiện quan trọng để tiến tới làm chủ công nghệ 6G. Tuy nhiên, anh cho rằng ngành công nghệ trong nước cần tạo dấu ấn nhiều hơn trên bản đồ sáng chế công nghệ lõi toàn cầu.

"Muốn đóng góp cho sân chơi tiêu chuẩn hóa 6G, cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào nghiên cứu, đặc biệt là các lĩnh vực gần với khoa học cơ bản, như vi mạch, ăng-ten và thuật toán xử lý tín hiệu", anh nói. "Với các bạn trẻ muốn theo đuổi sự nghiệp nghiên cứu công nghệ ở nước ngoài, đặc biệt trong lĩnh vực liên ngành, hãy đầu tư thật chắc nền tảng, cả chiều sâu và chiều rộng. Quan trọng hơn, hãy học cách tư duy sáng tạo. Đọc nhiều, tưởng tượng nhiều và nghĩ khác đi về những điều quen thuộc. Để trở thành một nhà phát minh xuất sắc, mỗi người cần rèn luyện khả năng sáng tạo thông qua việc đọc sách, tư duy về những khả thể mới mẻ của vấn đề", anh nói.

WORKing

Kỹ sư Việt tham gia nghiên cứu 6G tại Nhật Bản